De Draad van Tommy Haccou (Opticks)
Door
Gijs Wilbrink
Iedere maand e-mailt Gijs Wilbrink heen-en-weer met een Achterhoekse muzikant over wat hem of haar beweegt. Over plannen, ambities, dromen en angsten. In De Draad mogen we meegenieten van deze mailconversaties, waarin altijd één liedje van de muzikant zelf de rode draad vormt.
Deze maand schreef hij met Tommy Haccou van Opticks, over hun nummer ‘Vanilla Skies’. Haccou en zijn band presenteren aanstaande vrijdag 2 oktober hun debuutalbum in de DRU in Ulft.
Opticks – Vanilla Skies
Van: Gijs Wilbrink
Aan: Tommy Haccou
T!
Het internet heeft het geweten: Opticks kijken uit naar hun debuutalbum. 50 dagen tot de release. 49 dagen tot de release. Ik geniet iedere dag van de anekdotes en liedjes op Facebook, maar ik besef in deze periode vooral hoe raar de tijd werkt. Vanaf het moment dat je mij vraagt ergens naar uit te kijken, beweegt de wereld om mij heen in slow motion. De dagen naar die release kruipen voorbij. 47 dagen nog. 46. Marteling. Druppeltjes water op mijn voorhoofd.
Aanbeland bij de zestiende anekdote (over ‘The Nineties’ – nog 34 dagen tot de release) kreeg ik juist een tegenovergesteld tijdsbesef: de negentien jaar dat wij elkaar kennen zijn bizar snel vervlogen.
Ik herinnerde me hoe we in je ouderlijk huis de gitaarpartijen van onze favoriete punkbands probeerden te ontrafelen, en hoe gemakkelijk het jou afging om de meest obscure en dissonante akkoorden van No Use For A Name te herkennen of na te spelen.
Ik ben blij dat ik je nog steeds kan betrappen op die fascinatie voor het dissonante. Op Facebook schreef je over jullie nummer ‘Don’t Try’ (nog 24 dagen tot de release):
De akkoorden kwamen voort uit een soort van rancune. Er ging bij de songwriting-lessen een discussie dat er in een liedje toch moeilijk F# mineur en C samen konden. (…) Ik, als punkertje, was vooral bezig met heilige huisjes omverschoppen en ik wilde hier wel even tegenaan trappen.
Toch heb ik je nooit echt als een dissonante ziel gezien, lijken die wrange akkoorden geen vertolking van een diepgeworteld wrang wereldbeeld. Sterker nog: je maakt er de mooiste liedjes mee. Hoe bewust ben je van dit alles, en doe je bij elk liedje je best om er een onorthodoxe begeleiding bij te schrijven? Of gaat het allemaal weer vanzelf? Ik ben er erg benieuwd naar.
G.
God ja, de tijd vliegt en toch ook weer niet. Feit is dat we samen een groot deel van onze muzikale opvoeding hebben genoten, met bands als Lagwagon, No Use en The Ataris. Een heerlijke tijd, waar ik met heel veel plezier en trots op terug kijk.
Maar toch denk ik dat Nirvana het diepst in mij geworteld zit.
Kurt Cobain en consorten hebben mij bewust gemaakt van wat een liedje moet zijn: echt. That’s it. Geen poespas, geen pretenties, recht uit het hart. Dit is volgens mij heel goed terug te horen op hun Unplugged album, misschien wel hun meest indrukwekkende. Velen zullen Nirvana kennen aan vervormde powerchords, ronkende baslicks, rake drumklappen en vuige zang. Maar onder dat alles zitten de meest prachtige liedjes verscholen.
Ik wil mezelf absoluut niet vergelijken met mijn idolen, maar de visie dat je liedjes met één gitaar en één stem moeten kloppen heb ik zeker omarmd. Daarom is dat ook altijd mijn uitgangspunt. Met mijn gitaar op schoot begin ik te ‘pielen’, soms komt er wat uit, soms niet. Ik kijk eigenlijk nooit naar wat ik speel, ik probeer gewoon zo goed mogelijk een schema in elkaar te prutsen. Gewoon iets wat ik op dat moment mooi vind. Soms heel simpel, soms wat ingewikkeld. Door mijn opleidingen ben ik wel in staat om muzikale clichés te herkennen en stiekem probeer ik die toch wel te vermijden. Niet omdat ik vind dat je dingen niet mag ‘jatten’ ofzo maar gewoon omdat ik het leuk vind om er een puzzel van te maken. Klinkt allemaal best tegenstrijdig he? Daar moet ik dus een balans in zien te vinden…
Een dissonante ziel ben ik niet. Ik geloof dat ik op het moment toch wel een van de meest tevreden mensen op de aarde ben. Toch blijven mijn liedjes altijd iets donkers houden. Het is een kant van mezelf die ik het liefst verborgen houd in mijn ‘normale’ leven. Maar op de een of andere manier komt er altijd een zware, donkere, melancholische kant van mij naar boven als ik schrijf. Ik kan er niks aan doen. Ook al begin ik met een majeur gevoel aan een liedje: langzaam maar zeker sluipt er toch een donkere kant in.
T
Van: Gijs Wilbrink
Aan: Tommy Haccou
T.
Knap, dat je aan de ene kant gewoon wat zit te ‘pielen’, maar je eigenlijk toch bewust bent van het pad dat al je liedjes gedoemd zijn te bewandelen: van majeur langzaam de ellende in. Ik hoor dat inderdaad vaak op jullie nieuwe plaat, en dan gelukkig geen donderslag van een stijlverandering als in een film als From Dusk Till Dawn, maar eerder sluimerend. De luisteraar heeft niet door hoever je hem de put in sleept. Het is bijna wreed. Bij ‘Johnny’ werkt het zo, bij ‘Between’ precies hetzelfde.
Ik moet meteen even terugkomen op die opmerking over de donderslag: de brug van ‘Vanilla Skies’ (mijn favoriet!) zag ik niet aankomen. Het is misschien wel het meest stormachtige moment op het album, weer die dissonante gitaren, op elkaar gestapeld als een wirwar van boze stemmen die door je hoofd suizen. Hoe kom je tot zo’n geluid? Schrijf je al die lagen van tevoren, een optelsom van vele middagen pielen? Of ontstaat dit alleen als de hele band weken blijft zwoegen in de studio?
Gijs
“op de een of andere manier komt er altijd een zware, donkere, melancholische kant van mij naar boven als ik schrijf. Ik kan er niks aan doen.”
Van: Tommy Haccou
Aan: Gijs Wilbrink
Gijs!
Wat grappig om te horen dat jij onze liedjes zo beleeft. Dat is namelijk precies mijn gevoel onder het schrijven. Al sluimerend toch in die diepe melancholische zee terechtkomen.
‘Vanilla Skies’ is bij uitstek een nummer waar de songwriting-credits naar de hele band moeten. Toen ik voor het eerst met het liedje aankwam (ik moet de originele demo eens opzoeken), was hij heel anders. Simpel: couplet, refrein, couplet, refrein. Wij, als band, vonden in de demo nog weinig spanning zitten. En dan begint het proces: hard, zacht, subtiel, lomp, snel en langzaam. Alle pogingen ten spijt; we waren ervan overtuigd dat we deze song nooit zo op de plaat zouden krijgen als we eigenlijk zouden willen.
Totdat Arn ingreep.
Als bassist/producer/financieel directeur/professioneel zeurkous/vader/concierge oefenruimte/techneut/wat-doet-ie-eigenlijk-niet kwam hij met de oplossing: piano en strijkers. Ik dacht echt dat die keerl niet helemaal lekker was geworden (dat denk ik vrij vaak maar ALTIJD onterecht). Arn belde even met Eric Sloot, de beroemde pianoman van de Achterhoek, en wij mochten in zijn showroom een piano uitkiezen om dit liedje op te nemen. We hadden de keuze uit misschien wel twintig piano’s, allemaal even mooi. Uiteindelijk werd het de oudste en als enige niet gestemde piano. Dik honderd jaar. Dat hij net niet perfect zuiver was draagt juist bij aan de beleving van het liedje. Eindelijk begon ‘Vanilla Skies’ te kloppen!
En dan de strijkers. Cello-virtuoos Jonas Pap speelde een aantal nummers van ons in en we zeiden tegen hem: ga maar lekker los op dit liedje. Doe maar wat in je opkomt. Met ik weet niet hoeveel sporen cello keerde Arn huiswaarts om er zelf een goed arrangement van te maken. Dat is goed gelukt.
Toen Robbert daarna zijn bekende gitaargeluid eroverheen liet gaan was het wel duidelijk dat dit liedje van lelijk eendje een echt ijkpunt van de plaat zou worden. Ik ben zo blij dat onze drummer Kees in altijd heeft volgehouden dat we iets met dit nummer moesten gaan doen! Anders was de kans echt groot dat we er nooit aan waren begonnen.
Dus ja, ‘Vanilla Skies’ is een optelsom van dagen, weken, maanden pielen.
Ik ben zo blij dat dit je favoriet is.
Tommy
Van: Gijs Wilbrink
Aan: Tommy Haccou
Ja, ‘Vanilla Skies’ viel me meteen op.
Ik denk dat het in eerste instantie door die kakofonische brug kwam. Maar de tekst haakte zich misschien nog wel meer vast in mijn hoofd. Ik interpreteer het als een soort halfslaap, een fenomeen waar ik bijna iedere nacht wel last van heb: ik doe mijn ogen open en zie de hangende was tot leven komen en kaboutertjes door het raam naar binnen kruipen. Of het lampje van de rookmelder komt van een sluipschutter die bovendien verkleed is als clown. Ik ben wakker, maar mijn verstand nog niet.
De zin “and like a marching band I’ll go my way” maakte vooral veel los. Alsof je me gek wil hebben. Sinds mijn puberteit heb ik de terugkerende droom – volgens mij weet je dit – dat ik op straat loop en in de verte achter me een fanfare hoor. Als het geluid aanzwelt kijk ik om en zie een parade van reuzen de hoek om komen, allemaal in het uniform van Londense bewakers, met trommels en trompetten. Stoïcijns marcherend en onmogelijk te stoppen. Net op het moment dat ze me inhalen en bijna verpletteren word ik wakker.
Heb jij bepaalde nachtmerries die je aanzetten tot dit soort teksten? Of heb je genoeg vrienden die hun gekke dromen met je delen?
Van: Tommy Haccou
Aan: Gijs Wilbrink
Haha!
Ja ik herinner me jouw dromen, maar daar gaat deze tekst niet over. Al breng je me wel op ideeën.
Over de breedte gaat de tekst over iemand die ik ken die last had/heeft van waanbeelden. Eigenlijk een hele trieste en tegelijk hoopvolle tekst. Ik probeer me voor te stellen over hoe iemand zich moet voelen die de waarheid en de zelfgefabriceerde leugen niet meer uit elkaar kan houden. De marching band in het liedje is een metafoor voor hoe het leven doordendert zonder dat je er enkele sturing op hebt. En dat je, als je een ‘normaal’ leven wil hebben, in de pas moet blijven lopen.
Je hebt vast de knipogen naar de media (tv en film) niet gemist. Een van de redenen waarom mensen als ‘anders’ worden bestempeld, we moeten maar ‘doen zoals het hoort’. En hoezeer ik dat beeld ook verafschuw, ik kan niet anders dan er aan meedoen. Ik ben dus blijkbaar ook compleet geprogrammeerd – vandaar dat ik uitkom bij een referentie naar The Matrix
Die Matrix-inspiratie komt van de volgende bekende quote:
This is your last chance. After this, there is no turning back. You take the blue pill – the story ends, you wake up in your bed and believe whatever you want to believe. You take the red pill – you stay in Wonderland and I show you how deep the rabbit-hole goes.
Je denkt misschien dat de titel van het nummer ook met de film Vanilla Sky te maken heeft, maar dat was initieel niet zo. Ik schreef de tekst van het nummer in mijn hoofd toen ik een prachtige vanille kleurige lucht zag. Waarschijnlijk werden in mijn hersentjes wel onbewust de link gelegd met de film en het onderwerp van die film. Maar het uitgangspunt was op dat moment: stel dat ik toch gek blijk te zijn, maar ik heb het niet door en dat ‘iemand’ (medicatie of iets dergelijks) de prachtige vanille lucht zo mooi voor mij schildert, is dat dan erg voor mij? Is een mooi waanbeeld of droom niet echt mooi dan?
Ik hoop dat ik nog enigszins te begrijpen val. En je merkt dat we samen maar eens Descartes moeten gaan ontleden. Zijn boeken welteverstaan.
Kalm an, vanavond gewoon weer voetbal kijken.
Tommy
Van: Gijs Wilbrink
Aan: Tommy Haccou
Descartes!
Dat zou eens een goed voorbeeld voor ons zijn. Kreeg het idee om filosoof te worden nadat hij drie maanden niet had gedronken (tip 1: minder zuipen als je ooit nog wat zinnigs wil bereiken). Maar toen hij eindelijk van de drank af was kreeg hij last van rare dromen en een aantal visioenen. In het laatste visioen zag hij een gedicht, met als eerste regel “Wat voor levensweg zal ik gaan leiden?” Ziedaar de geboorte van de moderne filosofie (tip 2: je dromen serieuzer nemen als je ooit nog wat zinnigs wil bereiken).
Die Matrix-referentie spreekt voor zich inderdaad. Maar Vanilla Sky! Ik heb die destijds in één zomer zo’n vier keer gezien geloof ik, en ik ben ook een van de drie personen op aarde die hem beter vindt dan Abre Los Ojos. De cover die het origineel overtreft. Waarom? Veel elementen uit populaire cultuur die zich in mijn hoofd nestelen doen dat toch met hooks. Een goed refrein, een oorspronkelijk idee in een roman, een one-liner uit een film. Vanilla Sky zit vol met dat soort one-liners en andere hooks, die het origineel mist. Of ik mis ze, want ik spreek geen Spaans. Maar als ik aan Vanilla Sky denk, dan denk ik aan de ‘Can We Still Be Friends’ door Todd Rundgren in de scène dat alles mis gaat, of aan Sigur Rós in die slow-motion eindscène. Voor mij iconische filmmomenten uit de 21e eeuw.
Over hooks gesproken: dat constante bel-geluid op de eerste tel van iedere maat in ‘Vanilla Skies’. Wat is het? Ook die oude piano of iets anders? En zijn er nog meer bijzondere instrumenten gebruikt op het album?
G.
“Alles wat we konden vinden dat geluid kon maken hebben we gebruikt bij de percussie opnames. Deuren, batsen, brandblussers, stalen deuren, bierdopjes in een waszak, ijzeren filters van een wasmachine.”
Van: Tommy Haccou
Aan: Gijs Wilbrink
Jo!
Zeker dat we en The Matrix en Vanilla Sky nog eens samen gaan kijken, nu al zin in! 3 oktober wat te doen of ben je dan brak?
Die bel is een klein metallofoontje, misschien nog wel bekend van de muzieklessen op school, onderdeel van het Orff-instrumentarium. Qua bijzondere instrumenten zijn we alleen bij ‘The Nineties’ uit de ban gesprongen, daar hebben Kees en Arn alles wat ze konden vinden dat geluid kon maken gebruikt als percussie – deuren, batsen over de grond schrapen, brandblussers, stalen deuren, bierdopjes in een waszak, ijzeren filters van een wasmachine.
Verder zijn we trots op ons kleine Gracia-orgeltje die op een aantal liedjes staat. Henk Jan Heuvelink heeft magische Hammond-partijen gespeeld voor ons bij onder andere ‘King of the World’. En zoals eerder genoemd de strijkpartijen door Jonas Pap op ‘Vanilla Skies’, ‘Johnny’ en ‘Perfectly Asleep’. Maar 90% van de plaat is gewoon Robo, Arn, Kees en Tommy. Zodat we alles ook live overtuigend kunnen brengen. Een belangrijk uitganspunt voor de band.
Wat is eigenlijk jouw favoriete hook van 2015?
Van: Gijs Wilbrink
Aan: Tommy Haccou
‘Bitch better have my money’, by far!
Zin in 2 oktober.
G.
Van: Tommy Haccou
Aan: Gijs Wilbrink
Fuck it. Als jij Rihanna mag, mag ik Jason Derulo, ‘Want To Want Me’.
Kuttekst, achterlijke vent, maar ik ben weg van de beat.
Daar gaat mijn imago.
T.
Steun de redactie en word ook lid voor €1 p/week en profiteer van allerlei kortingen bij Achterhoekse podia, festivals, winkels, oefenruimtes, scholen, docenten etc. Lees HIER meer over lid worden.