Achterho
Achterhoekse popcultuur
Ik roep het al sinds het ontstaan van Behind the Corner in 2012 en voor velen is het gelukkig al een bekend riedeltje, maar het kan niet vaak genoeg gezegd worden dat de Achterhoek een rijke pophistorie én een actuele popsector van betekenis heeft. Met Achterhoekse muzikanten bij De Staat en Typhoon of het duo Susan en Freek, of muzikanten die al wat langer meedraaien zoals Normaal, Vandenberg, Bettie Serveert, Junkie XL en Ellen ten Damme of producers zoals Dick Kemper en Gordon Groothedde. Van festivals als de Zwarte Cross en Huntenpop en organisaties als LOC7000 en het Poparchief Achterhoek Liemers, tot zalen zoals de DRU in Ulft, de Buitensociëteit in Zutphen en de grote theaters in Doetinchem, Lochem, Winterswijk en Zutphen. Deze historie is als enige in Nederland systematisch vastgelegd in boeken, beeld en geluid, offline en online. Helaas ontbreekt als enige gebied van deze omvang al decennia een structurele muziekorganisatie.
In tegenstelling tot andere regio’s in het land, heeft de Achterhoek nooit een overkoepelend orgaan gehad dat artiesten, organisaties en lokale overheden informeert, ondersteunt en promoot.
Zwarte vlek in Gelderland
Als Gelderse regio heeft de Achterhoek met bijna 390.000 inwoners meer inwoners dan Arnhem en Nijmegen samen en is het qua de oppervlakte drie keer zo groot als Arnhem, Nijmegen en Apeldoorn samen. In tegenstelling tot andere regio’s in het land, heeft de Achterhoek nooit een overkoepelend orgaan gehad dat artiesten, organisaties en lokale overheden informeert, ondersteunt en promoot. In de afgelopen decennia was er wel provinciale ondersteuning en advies vanuit het inmiddels opgeheven Kunst en Cultuur Gelderland (KCG), maar er ontbrak een fijnmazig regionaal popnetwerk met een brede Achterhoekse representatie in de provincie. Hierdoor werd bijvoorbeeld de potentie van veel Achterhoekse muzikanten niet volledig benut, misten organisaties belangrijke kennis en konden lokale overheden niet goed de omvang en waarde van de Achterhoekse popcultuur in kaart brengen.
Natuurlijk word je als jonge muzikant indirect gesteund als je les hebt bij een muziekschool, maar heb je zelf de weg als muzikant bewandeld dan ontbreekt directe steun. Ook profiteren muzikanten van het spelen op gesubsidieerde podia en in competities, maar de gages zijn slechts een fooi en meer directe steun voor muzikanten bijvoorbeeld in de vorm van bandcoaching en optredens ontbreekt. Ook landelijke initiatieven die van waarde zijn voor de popcultuur weten hun weg niet altijd tot diep in de Achterhoek te vinden en de lokale initiatieven die er zijn, staan helaas niet met elkaar in verbinding.
Voorzetten van Behind the Corner
In 2015 zijn door Behind the Corner de eerste stapjes gezet om de Achterhoeks popsector in kaart te brengen en te verbinden met het eerste Popcoalitie Achterhoek overleg. Een uitkomst was om samen op zoek te gaan naar regionale aanspreekpunten die een sleutelrol vervullen in de lokale muziekscene. Naast thema’s als onderwijs, marketing, programmering, techniek, organisatie en financiën werden vier doelgroepen benoemd: 1. de amateurmuzikanten, 2. de muziekindustrie en professionele muzikanten, 3. beleidsmakers en fondsen en 4. de liefhebbers. In 2016 wist Behind the Corner met een succesvolle crowdfundactie €26.000 op te halen voor de redactie van haar online Popmagazine en daarmee meer stapjes te zetten richting een professionelere organisatie. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in maart dit jaar organiseerde Behind the Corner in de Gruitpoort een popdebat met onder meer lijsttrekkers van lokale politieke partijen, Tweede Kamerlid Peter Kwint en Lonneke Kok (Raad voor Cultuur) om een eerste zaadje voor intergemeentelijk popbeleid te planten. Achter de schermen werden in 2017 twee onderzoeken begeleid van studenten van de HKU en de Radboud universiteit met als resultaat twee lijvige documenten over de mogelijkheden voor een Achterhoekse poporganisatie. Dat al deze werkzaamheden voornamelijk in de vrije tijd plaatsvinden, remt helaas de ontwikkeling en doet ook geen recht aan de hiervoor beschreven historie en het potentieel. Het is echt de hoogste tijd om deur te pakken en de Achterhoekse popsector zowel provinciaal als landelijk een stem te geven die ze verdient en een duurzame Achterhoekse popsector te bouwen.
Goud in handen met een Achterhoekse Popboard?
Deze ambitie sluit allereerst uitstekend aan bij de aanbevelingen uit het rapport ‘Goud in Handen’ (2016) dat werd uitgevoerd in opdracht van de Achterhoekse gemeenten:
1. Behoud van de kwaliteit van regionale voorzieningen door samenwerking tot stand te brengen tussen deze voorzieningen: “Door voortschrijdende krimp, vergrijzing en ontgroening staat de kwaliteit van het voorzieningsniveau steeds meer onder druk. Om de kwaliteit te behouden is intensievere samenwerking en bundeling van voorzieningen met een regionale functie nodig. Randvoorwaarden zijn een regionale financieringsstructuur… 11 podia zijn gebundeld in Theater Overleg Oost-Gelderland (TOOG)… Verder integratie van podia met regionale functie lijkt nodig om ook op de lange termijn kwaliteit te kunnen waarborgen.”
2. Verankeren positie cultuur en erfgoed in de brede regionale ontwikkeling: “Cultuur en erfgoed in zetten als inspiratiebron en katalysator voor de aanpak van opgaven in de Achterhoek Agenda 2020”
3. Ontwikkelen van karakteristieke verhaallijnen die het begrip en de leesbaarheid van het cultureel erfgoed voor bewoners, recreanten en toeristen versterken, en bijdragen aan de betrokkenheid bij en identificatie met het lokale en regionale verleden van de Achterhoek.
4. Stimuleren bottom-up projectontwikkeling en cultuurparticipatie
5. Erfgoed & cultuur verankeren in ruimtelijke en economische ontwikkeling
6. Vermarkting vrijetijdseconomie.
Ook kan inspiratie worden gehaald uit en een voorbeeld genomen aan de recent opgerichte Achterhoek Board. Een samenwerkingsverband met vertegenwoordigers van maatschappelijk organisaties, ondernemers en overheden dat voortdurend schakelt tussen de Achterhoek Raad en de zes Thematafels. Dat een dergelijke samenwerking vruchten kan afwerpen wordt geïllustreerd doordat er onlangs 20 miljoen werd opgehaald bij het Rijk voor de Achterhoek Agenda2030. De driesporenaanpak zou prima kunnen worden vertaald naar een “smart popsector”: 1. Smart Economy: het versterken van de economische kracht van de popsector door groei van de arbeidsproductiviteit en de economische toegevoegde waarde. 2. Smart Living: de door de inwoners gewaardeerde woonwensen en leefbaarheid behouden door popculturele initiatieven te behouden en te verbeteren. 3 Smart Governance: een brede regionale samenwerkingsstructuur als een Achterhoekse popcoalitie voor betere sturing en slagkracht.
Deurpakken
Voor een inhoudelijk stipje op de horizon kan de Achterhoek een voorbeeld nemen aan Limburg, waar verschillende partners in het culturele- en onderwijsveld samenwerken in het project DOOR! waarin de ontwikkeling van een doorlopende leerlijn muziek van primair naar voortgezet onderwijs centraal staat: “Deze leerlijn is onderdeel van de provinciale keten van talentontwikkeling. DOOR! begint niet opnieuw maar legt slimme verbindingen en maakt gebruik van wat de rijke culturele omgeving lokaal, regionaal en provinciaal te bieden heeft.” Gelukkig zijn er positieve ontwikkelingen met het programma Meer Muziek in de Klas Lokaal, maar dit is nog niet zo alomvattend als DOOR!.
Bij het popdebat in de Gruitpoort werd het adviesrapport De Waarde van Pop 2.0. al uitgebreid besproken en leerden we dat de popsector uiterst dynamisch en ondernemend is en er met een relatief kleine investering veel resultaat kan worden behaald: “De sector staat garant voor het multipliereffect en de geschiedenis leert dat het veel kan bereiken met relatief kleine investeringen. Met een voldoende professionele basis zorgt de sector er zelf voor dat de maatschappelijke waarden optimaal benut en ontwikkeld worden, er inkomsten uit de markt worden gegenereerd en er lokale creatieve bedrijvigheid ontstaat. Om die professionele basis te kunnen behouden is samenwerking met de gemeente essentieel. […] Een relatief kleine investering gekoppeld aan concreet meerjarig beleid en heldere visie levert voordelen op, zowel voor de gemeente zelf als voor een brede groep burgers in alle geledingen van de maatschappij.[…] Net als bij sport is er bij popmuziek geen top zonder een goede basis. Wie toptalent wil kweken, zal een brede infrastructuur moeten creëren. De investering in lokale popcultuur en popcircuit betaalt zich dubbel en dwars terug. In economisch opzicht, maar ook op terreinen als burgerparticipatie, diversiteit, inclusiviteit, educatie, sociale cohesie en marketing.”
De Raad voor Cultuur laat in haar advies uit 2017 zien dat het huidige muziekbeleid op sommige punten tekortschiet. Het advies toont aan waarom het niet alleen in de klassieke muziek, maar ook in nieuwere genres wenselijk is dat de overheid helpt de markt bij te sturen. Het advies in het kort: ontwerp een integraal, inclusief muziekbeleid dat het hele veld in samenhang beziet en dat geen genres of publieksgroepen buitensluit – en trek daarvoor als overheden samen op.
Alleen ga je sneller, samen kom je verder.
Samen optrekken dat klinkt een Achterhoekse naober als muziek in de oren. De eerste aanzetten zijn al gedaan, maar wanneer pakken we nu echt eens met z’n allen de bal op en koppen we hem in voor een integraal, inclusief Achterhoeks muziekbeleid? Van amateur tot professional, van talent tot ervaren rot, van kroeg tot theater, van oefenruimte tot festival, van Zutphen tot Kotten en van Eibergen tot Ulft.
Als we popregio Achterhoek nu eens onderverdelen in cellen. Iedere gemeente heeft dan een eigen cel met een sleutelfiguur, aanspreekpunt, eindverantwoordelijke met kennis van de lokale popcultuur. Samen vormen deze sleutelfiguren de overkoepelende regionale cel. Wanneer een lokale cel groter wordt dan X personen, dan deelt de cel zich op in tweeën en kiest de sleutelfiguur een nieuwe sleutelfiguur voor de nieuwe lokale cel waardoor er meerdere cellen per gemeente kunnen zijn. Zo ontstaan er echt verbindingen tot in de kleine dorpen en buurtschappen.
Steun de redactie en word ook lid voor €1 p/week en profiteer van allerlei kortingen bij Achterhoekse podia, festivals, winkels, oefenruimtes, scholen, docenten etc. Lees HIER meer over lid worden.
